Lời nói đầu
Ngày hôm nay 25/3/2019 xung đột Israel và Palestine đã đang leo thang tới mức cao nhất sau các cuộc tấn công vào các vị trí của Israel của Hamas.
Israel đã cáo buộc Hamas thử nghiệm các tên lửa có tầm bắn 170km và biện pháp quân sự để trả đũa là không thể tránh khỏi, hai lữ đoàn bộ binh và thiết giáp Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã được cơ động đến Gaza.
Một đợt động viên binh sĩ dự bị đang được tiến hành và Thủ tướng Netanyahu sẽ quyết định mức độ phản ứng của Israel với cuộc tấn công bằng tên lửa của Hamas ngay khi ông quay trở lại về từ Washington.
Tuy vậy, theo nguồn tin nội bộ IDF, sẽ có một số trì hoãn do việc di chuyển tại ngã tư Kerem Shalom (Abu Salam) gặp vấn đề.
Mục tiêu vận chuyển hàng hóa và nhiên liệu của IDF đến Dải Gaza để chuẩn bị cho một chiến dịch quân sự đang bị trì hoãn và thời điểm tiến hành chiến tranh có lẽ sẽ bị dời lại.
Trực thăng của Israel được cho là đang cơ động bộ binh tới Gaza. Ảnh chụp ngày 25/3/2019
Trong bối cảnh một chiến dịch quân sự sắp diễn ra, SOHA trân trọng lược dịch bài phân tích mang tựa đề "Lessons from Israel's Wars in Gaza - Những bài học từ các cuộc chiến của Israel ở Gaza" của nhóm các nhà báo Raphael S. Cohen, David E. Johnson, David E. Thaler, Brenna Allen, Elizabeth M. Bartels, James Cahill, Shira Efron.
-
NÓNG: Israel bị tấn công nghiêm trọng - Thủ tướng Netanyahu khẩn cấp gặp TT Mỹ!
Bài phân tích này được xuất bản bởi Tổ chức Rand và tập trung vào giai đoạn 5 năm của cuộc xung đột từ khi kết thúc Chiến dịch "Diễn viên chính" năm 2009 đến khi kết thúc Chiến dịch "Bảo vệ cạnh sườn" năm 2014.
Bài báo phân tích thay đổi chiến tranh trở thành chiến tranh đô thị và cách một quân đội hiện đại tiến hành chiến tranh với một lực lượng vũ trang yếu hơn, nhưng có tính thích nghi cao trong giai đoạn hiện tại của cuộc xung đột vẫn đang tiếp diễn.
Nó cũng cung cấp một số ví dụ về nghiên cứu về đổi mới nghệ thuật quân sự, cho thấy Lực lượng Quốc phòng Israel (IDF) đã phát triển như thế nào về mặt hoạt động, tổ chức và công nghệ để đáp ứng các thách thức đang diễn ra.
Bối cảnh Gaza và Chiến dịch "Diễn viên chính" năm 2009
Trong hơn một thập kỷ, Israel đã đụng độ với Hamas ở Gaza, với các chu kỳ bạo lực được phân tách bởi các giai đoạn giao tranh dữ dội theo sau là những quãng thời gian tạm ngưng chiến.
Sau cuộc chiến tranh 6 ngày năm 1967, Israel chiếm được Gaza và đặt nó dưới quyền quản lý quân sự. Israel đã sa lầy vào một cuộc xung đột đang tiếp tục diễn ra với người Palestine khi họ xây dựng các khu định cư ở đó.
Theo thời gian, xung đột đã dẫn đến Intifada (cuộc nổi dậy của người Palestine) đầu tiên để lật đổ sự chiếm đóng của Israel kéo dài từ năm 1987 đến năm 1993. Kéo theo nó là sự xuất hiện của Hamas, nhóm vũ trang Hồi giáo cai trị Gaza ngày hôm nay.
Hamas phát triển quyền lực khi các nhóm thế tục cánh tả, như Fatah và Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO), bị mất dần ảnh hưởng trong cộng đồng.
Với dân số 1,87 triệu người Palestine, gần bằng dân số Hải Phòng, Dải Gaza là một trong những khu vực đông dân cư nhất thế giới.
Hiệp định Oslo năm 1993 đã chấm dứt Intifada đầu tiên - tạo ra Chính quyền Palestine với tư cách là cơ quan chính phủ người Palestine và rằng PLO sẽ công nhận quyền tồn tại của Israel.
Cuối cùng, sự thất vọng về chậm trễ thực thi Hiệp định Oslo và căng thẳng về sự kìm kẹp của Israel đã dẫn người Palestine đã trở nên sôi sục, gây ra Intifada lần thứ hai vào mùa thu năm 2000 thời kỳ bạo lực gia tang giữa Israel và Palestine.
Kết quả của Intifada lần thứ hai đã khiến Israel phải củng cố biên giới với Gaza và năm 2005 rút hoàn toàn khỏi lãnh thổ này sau gần 40 năm chiếm đóng.
Sau một cuộc đấu tranh giành quyền lực giữa Hamas và Fatah, Hamas đã tiếp quản Gaza vào năm 2007, dần dần trở thành một diễn viên hai mặt, một phần là tổ chức khủng bố và một phần là một tổ chức dân sự trong quá trình này.
Đây là một sự tiến hóa vẫn đang diễn ra. Sự thù địch giữa Hamas và Israel đã dẫn đến Chiến tranh Gaza đầu tiên và Chiến dịch "Diễn viên chính" tháng 12/2008 một cuộc chiến chớp nhoáng với tuyên bố chiến thắng và rút quân của Israel vào cuối tháng 1/2009.
Binh lính Israel trong một hoạt động tìm - diệt khủng bố
Chiến dịch "Các trụ cột phòng thủ"năm 2012
Mối đe dọa bị tấn công bằng tên lửa ngày càng tăng từ Iran, Hezbollah, Hamas và các địch thủ tiềm năng khác như Syria và Iraq đã trở thành mối quan tâm lớn đối với các nhà cầm quyền Israel.
Chỉ trong vòng 20 tháng sau Chiến dịch "Diễn viên chính" năm 2009, căng thẳng giữa Israel và Hamas lại leo thang. Từ ngày 11 đến 13/11/2012, hơn 200 tên lửa và đạn súng cối đã được bắn vào Israel từ Gaza, làm bị thương hàng chục thường dân và thiệt hại về nhà cửa.
Cuối cùng, vào ngày 14/11, Israel đã phát động Chiến dịch "Các trụ cột phòng thủ", với mục tiêu giết chết chỉ huy quân sự Hamas Ahmed Jabari nhằm lên danh sách cho một mục tiêu khác.
Phòng thủ tên lửa của Israel đã có những bước tiến lớn trong giai đoạn trước cái mà họ gọi là Chiến dịch "Các trụ cột phòng thủ" năm 2012.
Trong cuộc xung đột kéo dài 8 ngày tiếp theo, các nhóm Jihad như Hamas và PIJ đã bắn hơn 1.456 tên lửa vào Israel, lần đầu tiên Tel Aviv bị tấn công kể từ khi Iraq khai hỏa tên lửa Scud vào thủ đô Israel trong Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991.
Một khi đã xác định mục tiêu, Không quân Israel đã tổ chức tấn công hơn 1.500 mục tiêu ở Gaza, bao gồm các bệ phóng tên lửa, kho vũ khí và cơ sở hạ tầng của chính phủ Hamas.
Israel đã huy động 57.000 binh lính và triển khai lực lượng mặt đất dọc biên giới của Gaza, nhưng một cuộc tấn công trên bộ đã không bao giờ xảy ra.
Vào ngày 21/11/2012, một lệnh ngừng bắn được trung gian bởi tổ chức Anh em Hồi giáo và Tổng thống Ai Cập Mohamed Morsi đã chính thức có hiệu lực chấm dứt chuỗi không kích của Israel.
Chiến dịch "Bảo vệ cạnh sườn" năm 2014
Một thời gian ngắn sau đó, Israel và Gaza tận hưởng khoảng thời gian tương đối thanh bình. Nhưng năm 2014, Hamas phải đối mặt với áp lực kinh tế và chính trị.
Tổng thống mới của Ai Cập, Abdel Fattah el-Sisi, đã xem Hamas là đồng minh của Huynh đệ Hồi giáo và trong nỗ lực triệt hạ nhóm Hồi giáo này, Ai Cập đóng cửa các đường hầm buôn lậu từ Ai Cập đến Gaza.
Hamas đã mất một trong những nguồn thu chính. Cuối cùng, tổ hợp của các áp lực chính trị và kinh tế này đã khiến Hamas phải lựa chọn, phải gây ra bạo lực để giải quyết áp lực.
Bản đồ cho thấy vị trí các lữ đoàn IDF tham chiến năm 2014. Hình bầu dục mô tả các đơn vị thiết giáp. X mô tả các đơn vị bộ binh. X và hai nửa vòng tròn mô tả một đơn vị lính dù. Một chữ X nằm trên rằng các đơn vị này ở cấp lữ đoàn.
Lần lượt, bạo lực này đã dẫn đến Chiến dịch "Bảo vệ cạnh sườn", bắt đầu vào ngày 8/7/2014, và bao gồm ba giai đoạn.
Đầu tiên là một chiến dịch không kích (8-16/7/2014) tương tự Chiến dịch "Các trụ cột phòng thủ" nhằm vào các chiến binh và cơ sở hạ tầng của Hamas.
Tuy nhiên, chiến dịch trên đã không thể phá hủy mạng lưới đường hầm của Hamas. Vì vậy, trong giai đoạn thứ hai, Israel đã phải phát động một cuộc tấn công trên mặt đất (từ 17/7 đến 4/8/2014).
Và lúc này IDF đã gặp phải một vấn đề hoàn toàn khác.
Lực lượng IDF chỉ tiến sâu vài km vào Gaza để tìm và phá hủy các đường hầm xuyên biên giới của Hamas, IDF gặp phải những cụm phòng thủ quyết liệt ở những nơi như Shuja'iya, nơi Lữ đoàn IDF Golani đã phải tham chiến một trong những trận chiến khốc liệt nhất của chiến dịch.
Sau hai tuần hoạt động, IDF đã rút lui và Chiến dịch "Bảo vệ cạnh sườn" bước vào giai đoạn cuối cùng của họ (ngày 5-26/8/2014), được đánh dấu bằng một loạt các vụ ngừng bắn bị phá vỡ bởi các cuộc tấn công qua lại bằng không kích và hỏa tiễn.
Đánh giá thiệt hại của Israel ở Gaza năm 2014
Chiến dịch "Bảo vệ cạnh sườn" năm 2014 đã phải trả giá bằng cả máu và tiền của.
Israel mất ít nhất 66 binh sĩ và 6 dân thường. Theo Cơ quan Thuế Israel, thiệt hại trực tiếp về kinh tế ước tính gần 55 triệu đô la cho cơ sở hạ tầng tư nhân và công cộng và ít nhất 443 triệu đô la thiệt hại gián tiếp do sự gián đoạn kinh tế.
Về phía Palestine, Liên Hiệp Quốc (LHQ) ước tính số người chết ở Palestine là 2.133, trong đó có 1.894 là dân thường.
Đó đã trở thành một điểm mấu chốt mà Hamas tiếp tục sử dụng để thúc đẩy các yêu sách pháp lý và quốc tế của mình rằng Israel sử dụng lực lượng không tương xứng để diệt chủng người Palestine.
Ngược lại, các ước tính của Israel cho thấy có 1.598 trường hợp tử vong của người Palestine (chiếm 75%) là các chiến binh.
LHQ ước tính 500.000 người chiếm 28% dân số Gaza đã phải di tản, và sau chiến dịch nơi cư trú của khoảng 108.000 người không còn có thể sử dụng được.
Đánh giá thiệt hại dựa trên ảnh vệ tinh của Dải Gaza. Mật độ của các chấm cũng chứng tỏ cường độ chiến đấu trong chiến tranh đô thị và hầm hào
Israel cố gắng duy trì sự cân bằng một cách khó khăn đối với Hamas. Một mặt, họ muốn trừng phạt Hamas vì các cuộc tấn công của nó. Mặt khác, họ không muốn loại bỏ Hamas vì lo lắng rằng tổ chức này có thể bị thay thế bởi một tổ chức bạo lực hơn.
Trong những năm tiếp theo, Hamas vẫn duy trì quyền kiểm soát tại Gaza và không có nguy cơ bị thay thế.
Tuy nhiên, áp lực chính trị và kinh tế cơ bản đối với Hamas vẫn còn cho đến ngày nay. Do đó, nhiều người tin rằng một cuộc xung đột lớn thứ tư ở Gaza chỉ là vấn đề thời gian.
Các bài học chiến lược cho các cuộc can thiệp của Israel và ngay cả đồng minh Hoa Kỳ
Một nhóm binh sĩ IDF bị thương trong giao tranh tại Gaza năm 2014
Một sĩ quan IDF phục vụ trong Bộ tổng tham mưu đã chia sẻ một số bài học cho lực lượng đồng minh Hoa Kỳ về xung đột Israel – Palestine trong Chiến dịch "Bảo vệ cạnh sườn" 2014 như sau:
Nhận thức thành công trong xung đột
Bài học đầu tiên là trong các cuộc xung đột, sự ủng hộ của người dân đối với cuộc xung đột thường xoay quanh nhận thức về thành công của chiến dịch hơn là về thương vong.
Israel phải chịu đựng 72 thương vong, một con số đáng kể nếu so với dân số khoảng 8 triệu người (và nhiều hơn số thương vong trong các chiến dịch trước đó) và vẫn nhận được sự ủng hộ của người Do Thái miễn là IDF cho thấy kết quả chiến thắng rõ ràng.
Hiểu được Trung Đông là điều khó khăn
Cuộc xung đột cũng nhấn mạnh việc hiểu được Trung Đông khó khăn như thế nào. Ngay cả trước khi tổ chức các chiến dịch quân sự, Israel còn không hiểu đúng về cách mà khó khăn kinh tế và áp lực chính trị nội bộ gây ra cho Hamas để thúc đẩy gây ra xung đột ở Gaza.
Nếu IDF với sự hỗ trợ của Mossad còn có thể đánh giá sai Hamas mặc dù là quốc gia láng giềng, thì quân đội Mỹ cần phải cảnh giác hơn nữa về các quan niệm sai lầm đối với khu vực này.
-
Ấn đem tiêm kích Tejas đến Malaysia để hất cẳng JF-17 Trung Quốc: Cái kết bất ngờ chờ sẵn
-
Tình hình Venezuela đã rất căng: Tên lửa S-300VM kéo về chốt giữ sân bay đầu não
-
Trung Quốc có dám dùng tên lửa đánh chìm tàu sân bay Mỹ?
Chiến dịch "Bảo vệ cạnh sườn" 2014 cho thấy các quân đội hiện đại phải ngày càng đối đầu với pháp luật quốc tế và phải biết cách sử dụng luật như một phương tiện thay thế cho các hoạt động quân sự truyền thống để đạt được mục tiêu chiến đấu khi chống lại các lực lượng phi chính quy, đặc biệt là trong địa hình đô thị.
Chiến dịch "Bảo vệ cạnh sườn" 2014 có một số trận chiến gây tranh cãi đã trở thành chủ đề của sự giám sát pháp lý mạnh mẽ và một cuộc điều tra do Liên Hợp Quốc lãnh đạo, góp phần hạn chế việc sử dụng vũ khí có tính sát thương cao của IDF trên các khu vực đông dân cư.
Bài học về hoạt động, chiến thuật và công nghệ
Hệ thống phòng thủ Vòm sắt là một lợi thế vì nó giúp giảm thiệt hại cho Israel, nhưng Israel lại cần một lý do cho việc tại sao họ tiếp tục trả đũa và giết người Palestine. Khi Vòm Sắt hoạt động tốt và ít người Israel chết, Israel mất đi lý do biện minh cho hoạt động này.
Hỏa lực chính xác có những hạn chế
Bài học đầu tiên phải làm là phải biết rõ giới hạn của hỏa lực chính xác, đặc biệt là trong địa hình đô thị. Không quân Israel ở giai đoạn đầu đã thất bại trong việc đem lại kết quả mà IDF cần trong Chiến dịch "Bảo vệ cạnh sườn" 2014.
Mặc dù bị bắn phá dữ dội trong tuần đầu tiên của cuộc xung đột, thiệt hại của Hamas không tương xứng với kết quả chiến thuật mà IDF cần, cũng như không quân không còn đạt được các mục tiêu chiến lược rộng lớn hơn là răn đe Hamas và khôi phục lại hòa bình cho khu vực.
Tăng cường triển khai nâng cấp vỏ giáp cho lực lượng thiết giáp và các hệ thống bảo vệ tích cực
Trước Chiến dịch "Bảo vệ cạnh sườn" 2014, IDF đã đầu tư vào lực lượng tình báo và không quân, điều này đồng nghĩa với cái giá phải trả bằng thiệt hại thiết giáp đặc biệt nặng nề. Sau đó, IDF lại một lần nữa đầu tư vào xe bọc thép.
Các Hệ thống phòng thủ chủ động (APS) khỏi lựu đạn chống tăng và đạn chống tăng có điều khiển có những lợi ích gián tiếp khác trên chiến trường, thay đổi cách các chỉ huy điều động binh lực có thể trở thành một hệ thống thu thập thông tin tình báo.
Xe thiết giáp chở quân (APC) của Israel được nâng cấp các loại vỏ giáp để chống chiến tranh đô thị
Chiến tranh chống hầm hào cần tiếp tục phát triển.
Ngay cả sau khi kết thúc Chiến dịch "Bảo vệ cạnh sườn" 2014, IDF đã phải đối mặt với những thách thức công nghệ thực sự với việc phát hiện và phá hủy các hầm hào của Hamas.
Mặc dù IDF đã cải thiện cách thức tiến hành chiến tranh chống hầm hào trong chiến dịch, các địa đạo của Hamas vẫn là thứ rất khó để khuất phục.
Kết luận
Mặc dù vậy, một cách tổng quát, đây là một câu chuyện về sự răn đe và các bài học. Israel sẽ không bao giờ có một chiến thắng quyết định ở Gaza.
Mặc dù có thể đánh bại Hamas về mặt quân sự, Israel không thể lật đổ Hamas mà không mạo hiểm với việc một tổ chức cực đoan hơn (ví dụ IS) sẽ thay thế nó ở Gaza.
Israel cũng không thể chịu trách nhiệm quản lý Gaza trong khoảng trống quyền lực sau xung đột. Do đó, chiến lược lớn của Israel đã trở thành một dạng "máy cắt cỏ" và chấp nhận không có khả năng giải quyết vấn đề một cách vĩnh viễn và thay vào đó liên tục tấn công vào các lãnh đạo của các tổ chức dân quân Palestine trong một nỗ lực "kiểm soát bạo lực".
Đối phó với Hamas khiến Israel lâm vào tình thế khó khăn chiến lược: Họ cần phải dùng đủ vũ lực để ngăn chặn Hamas tấn công nhưng không tới mức lật đổ chế độ Hamas ở Gaza.
Như một nhà phân tích quốc phòng của Israel đã nói "Chúng tôi muốn bẻ xương của họ nhưng không cần phải đưa họ vào bệnh viện".
RAND được thành lập gần 70 năm trước là một tổ chức phi lợi nhuận của Hoa Kỳ nhằm giúp chính phủ cải thiện các chính sách và ra quyết định thông qua nghiên cứu và phân tích tình hình thế giới.
Một khu dân cư Do Thái bị thiệt hại do tên lửa của Hamas ngày 25/2/2019
No comments:
Post a Comment